05 Gru Publikacja raportu w/s maszynistów
4 grudnia 2019 podczas konferencji prasowej opublikowano raport końcowy projektu „Efektywny i Innowacyjny System Szkolenia oraz rozwoju zawodowego maszynistów”. Autorami raportu jest 7 organizacji branżowych i biznesowych: Fundacja ProKolej, Związek Niezależnych Przewoźników Kolejowych, Izba Gospodarcza Transportu Lądowego, Railway Business Forum, Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa, Klaster Luxtorpeda 2.0, Business Centre Club. W pracach uczestniczyli również eksperci z firmy doradczej Nexus Consultants oraz dr Ewa Jarczewska-Gerc z Uniwersytetu SWPS.
Michał Litwin, Dyrektor Generalny ZNPK wskazał, że obowiązkiem państwa jest nie tylko modernizacja i budowa nowych linii kolejowych, ale również tworzenie infrastruktury społecznej – a za taką należy uznać szkolenie w zawodach kolejowych. Ze względu na brak szkół kolejowych przewoźnicy są zmuszani do samodzielnego szkolenia kandydatów, co powoduje konieczność budowy kompetencji w obszarach innych niż podstawowa działalność biznesowa. Co więcej, z obecnego systemu szkolenia nikt nie jest zadowolony – ani kandydaci, ani pracodawcy, ani związki zawodowe, ani regulator rynku. Michał Litwin wskazał również na wątpliwość natury konstytucyjnej odnośnie wymagań zdrowotnych: o ile kandydat na maszynistę nie może korzystać z okularów czy szkieł kontaktowych, ale maszynista funkcjonujący na rynku pracy, któremu pogorszył się wzrok – już tak. Zapis ten w sposób sztuczny blokuje dostęp do zawodu i w żaden sposób nie może być łączony z kwestią bezpieczeństwa, skoro dopuszcza się możliwość prowadzenia pociągów przez maszynistów w okularach.
Przedstawiciele organizacji zwrócili uwagę na niedobór maszynistów szacowany obecnie na 2000 osób, z perspektywą pogłębienia deficytu do ponad 5000 ze względu na rosnący efekt luki pokoleniowej. Przyczyną jest m.in. przestarzały i nieefektywny system szkolenia, który skupia się na długości i formie szkolenia, a nie na jego efektach.
Wskazano na m.in. następujące paradoksy i niedoskonałości:
⦁ W Czechach można zostać maszynistą w pół roku, a w Polsce – w 2-3 lata, przy czym maszynista wyszkolony w Czechach może prowadzić pociągi w Polsce (o ile zna język polski). Prawu unijne określa ile powinien wiedzieć maszynista, a prawo polskie – ile czasu ma się uczyć.
⦁ Kandydat na maszynistę nie może nosić szkieł kontaktowych, ale maszynista, który funkcjonuje na rynku – może
⦁ Absolwent technikum i absolwent ASP to z punktu widzenia systemu szkolenia na maszynistę kandydaci z jednakową, zerową wiedzą o kolei
⦁ Okres szkolenia maszynisty jest dwukrotnie dłuższy niż pilota i od 4 do10 razy dłuższy niż kierowcy zawodowego
⦁ Państwo wydatkuje dziesiątki mld PLN na inwestycję w insfrastrukturę kolejową, ale zapomina o infrastrukturze społecznej. Deficyt maszynistów może zagrozić m.in. faktycznej realizacji Komponentu Kolejowego CPK: pociągi po nowych liniach nie pojadą, jeśli będzie brakowało maszynistów.
Pełną wersję raportu można pobrać tutaj.