04 Kwi Koleje bez wzrostu opłat? Prezes UTK odrzucił projekt cennika PKP PLK
Prezes Urzędu Transportu Kolejowego odrzucił nowy projekt cennika PKP PLK. W konsekwencji zarządca ma prawo do stosowania dotychczas obowiązującego cennika bez planowanych podwyżek lub przekazania nowego projektu w ciągu 30 dni od dnia doręczenia odmowy UTK. Do tej decyzji odniósł się Związek Niezależnych Przewoźników Kolejowych. Branża zwraca uwagę na konieczność dodatkowego obniżenia stawek, powołując się na postępującą marginalizację transportu kolejowego w Polsce.
W odpowiedzi na projekt nowego cennika przedstawiony przez PKP PLK i planowany wzrost opłat za dostęp do infrastruktury kolejowej na rozkład jazdy 2022/23, Prezes UTK odmówił zatwierdzenia projektu w części dotyczącej sposobu ustalania stawki jednostkowej opłaty podstawowej i manewrowej. Wskazał m.in. na brak przesłanek prawnych i merytorycznych uzasadniających różnicowanie średnich stawek w zależności od linii kolejowej i masy pociągów czy rodzaju wykonywanych przewozów.
Decyzja okiem branży
Związek Niezależnych Przewoźników Kolejowych od początku postępowania kategorycznie sprzeciwiał się podwyżkom stawek, powołując się m.in. na niebezpieczny spadek udziału kolei w rynku przewozów towarowych (udział kolei po raz pierwszy w historii osiągnął wartość poniżej 10%) oraz doświadczenia branży w innych krajach europejskich. W związku z tym ZNPK wystosował wniosek o dołączenie organizacji na prawach strony do udziału w postępowaniu administracyjnym dot. zatwierdzenia projektu cennika oraz przekazał swoje merytoryczne uwagi.
– W sytuacji systematycznie spadających udziałów kolei, decyzja Prezesa UTK o niezatwierdzaniu zaproponowanego przez PKP PLK wzrostu stawek dostępu na rozkład jazdy 2022/23, była jedynym możliwym scenariuszem, który jako branża braliśmy pod uwagę – mówi Michał Litwin, Dyrektor Generalny Związku Niezależnych Przewoźników Kolejowych. – Należy jednak pamiętać, że ostatecznym celem i postulatem ZNPK jest doprowadzenie do radykalnego, co najmniej 50% obniżenia stawek. Obecna ich wysokość – nawet bez odrzuconej przez Prezesa UTK podwyżki – plasuje Polskę wśród krajów z najwyższymi opłatami za dostęp do torów w całej UE – dodaje Litwin.
Doświadczenia międzynarodowe
Kiedy w Polsce widoczna jest systematyczna marginalizacja transportu kolejowego, wielu wiodących europejskich zarządców infrastruktury podejmuje działania skutkujące radykalną obniżką stawek dostępu dla przewozów kolejowych. W Niemczech wdrożono tzw. „Traffog” polegający na bonifikacie dla operatów w wysokości 99% opłaty za dostęp do infrastruktury na okres 5 lat. Na obniżki zdecydowały się również inne kraje, w tym np. Czechy, Francja czy Włochy.
Działania podejmowane w celu zwiększenia atrakcyjności sektora kolejowego i przechwytywania przez kolej istotnych wolumenów towarowych mają szczególne znaczenie w związku z koniecznością ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Obecnie w Polsce niemal cały wzrost gospodarczy i związany z nim wzrost przewozów towarów w gospodarce konsumowany jest przez transport drogowy.
Dalsze kroki postępowania
Zgodnie z ustawą o transporcie kolejowym, zarządca ma prawo do opracowania i przekazania do zatwierdzenia kolejnego projektu w terminie 30 dni od dnia doręczenia odmowy przez UTK lub stosowania w rozkładzie jazdy na 2022/23 r. dotychczas obowiązującego cennika (zatwierdzonego w 2018 r.).